Njamahanteknihkka

Veallá go mánná bures go njammá?

Doala máná iežat rupmaša lahka, čižžeallodagas, ja nu ahte máná njunni lea čižžeoaivvi vuostá Dalle sihkkarastát ahte du mánná ferte rahpat njálmmi nu ahte eanet go dušše čižžeoaivi lea njálmmis, seammás go oaivi hállut maŋos. Dalle čižžeoaivi lea maná guomi vuostá. Dat vuolggaha mánás njammanrefleaksa, ja njamaha čižžeoaivvi ja de šaddá áimmuhisvuohta. Jus leat váttisin oažžut máná njammat, de sáhtát hábmet čičči nu ahte mánnái šaddá álkibun oažžut čičči njálbmái. Doala čičči ruškes čižžeoaibirrasis (areola). Čičči hábmet dan mielde makkár njamahansajádaga don lea mánnái válljen.

Mo dieđan ahte mánná lea váldán čičči albma ládje?

Mánná lea bures váldán čičči njálbmái jus njamadettiin ii bávččat čižži ja go mánná oažžu mielkki. Máná njamman lea dávjá buorre jus don doalat máná hui lahka iežat, rievttes allodagas čičči ektui, bures lea cakkastan njálmmi ja mánná lea váldán bures čičči. Máná oaivi lea veaháš maŋos guvlui, vai máná njunni ii njuvddašuvvon čičči vuostá. Máná gáibi lea čičči vuostá. Don sihke oainnát ja gulat go mánná njiella mielkki. Dat ii gullo beare jitnosit, ja leat smávva lihkastagat. Ferte gal leat veaháš hárjáneapmi dasa ovdal go fuobmá dan. Čižžeoaivi galgá leat jorbbas maŋŋil njamaheami. Jus das lea bavssavuoiddashápmi dahje lea duolbbas, de sáhttá mearkkašit dan ahte mánná ii leat váldán čičči albma ládje. Go mánná váldá čičči albma ládje, de dat eastada ahte čižžeoaivvit hávváduvvot.

Mo stellet čičči nu ahte mánná váldá čičči bures?

Vai mánná galgá albma ládje njammagoahtit de ferte bures oažžut čičči njálbmái. Jus dat lea váttis, dan dihte go čižži lea stuoris dahje čárdnan, de sáhtát geahččalit stellet čičči. De dollestat čičči seammás go čárvestat vel oktii. Suorpmat eai galgga leat ovddas go mánná cakkasta njálmmi. Čičči hápmi fertešii heivet máná njálbmái, nu ahte mánná álkit oažžu čičči njálbmái. Čičči stellet ja heivehat dan ektui mot don njamahat máná. Go veallát gilgga alde, doalat olggobealde čičči. Eará njamahanvugiid oktavuođas sáhtát doallat juogo vuolil, nugo modifiserejuvvon vuohttun- dahje jumešláhkái vuogi mielde, dahje bajil, nugo dábálaš vuohttunláhkái vuogi mielde. Muhtomin doalat doarrás, jus mánná veallá nu ahte dat vuohki heive buoremusat máná njálmmi ektui.

Jus mánná ii cakkas njálmmi albma ládje?

Vai bures oažžu čičči njálbmái lea dehálaš ahte mánná bures cakkasta njálmmi. Jus mánná ii cakkas njálmmi albma ládje de sáhtát iskat:

1. Leago mánná biddjojuvvon nu ahte oalgguhuvvo cakkastit njálmmi? Dat mearkkaša ahte máná njunni galgá guoskat čižžeoaivái. Dalle ferte mánná cakkastit njálmmi vai oažžu čičči bures njálbmái.
2. Lea go mánná ožžon doarvái áiggi beassat cakkastit njálmmi? Mánná ráhkkana njammagoahtit go "nivkkuha" oaivvi bajás ja vulos, lihkahallá oaivvi guovtte guvlui ("rooting") ja njoallu ja máistá čičči. Dát boktá refleaksa mii dagaha ahte mánná cakkasta bures njálmmi.

Vai oččošit máná cakkastit njálmmi albma ládje sáhtát:

• Čižžeoivviin ruvvet máná badjebaksama ja njuni.
• Geahččalit maŋos guvlui mieigat go njamahat, dat boktá máná njammanrefleavssaid.

Mo sáhtán golggahanrefleavssa boktit?

Golggahanrefleaksa lea dat mii dagaha ahte mielki golgagoahtá. Golggahanref leaksa boahtá dávjá johtui moadde minuhta maŋŋágo mánná lea njammagoahtán. Dat boktojuvvo máŋgii ovtta njammanbottus. Don sáhtát dan dovdat dego dakkár suonjardeapmi dahje čuoggun dovdu čiččiin, ja sáhttá bistit moadde minuhta.

Lea hormovdna oxytocin mii stivre golggahanrefleavssa. Dát hormovdna lassána go guoskkahat čičči dahje go mánná njammá čičči. Jus dovddat dus leat čavga deahkit, sáhttá golggahanrefleaksa maŋŋonit dahje bissehuvvot. 

Boktit golggahanrefleavssa ovdal máná bijat čižžái, sáhtát njávkat dahje várrogasat ruvvet čičči, jorahit čižžeoaivvi suorpmaid gaskkas, dahje gieđain bohčit. Doallat máná, áinnas iežat liikki vuostá, sáhttá maid veahkehit.