Cukrzyca typu 2

Objawy cukrzycy typu 2

Cukrzyca typu 2 rozwija się z upływem czasu, początkowo daje niewiele objawów. W przypadku późnego wykrycia choroby  możesz odczuwać zmęczenie i osłabienie, stracić na wadze, jak również odczuwać nadmierne pragnienie.  

Ponieważ u osób z cukrzycą typu 2 często nie występują żadne objawy, lekarz musi poszukać innych czynników zwiększających ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. Wspomniane czynniki to: 

• Nadwaga i otyłość  
• Duży obwód talii (ponad 94 cm dla mężczyzn i ponad 80 cm dla kobiet)  
• Mała aktywność fizyczna (mniej niż 30 minut dziennie)  
• Dieta bogata w mięso, tłuszcze nasycone i przetworzone produkty spożywcze, produkty spożywcze i napoje bogate w cukier i/lub zbyt mało błonnika, produktów pełnoziarnistych, owoców i warzyw  
• Dziedziczenie (jeśli twoi rodzice lub rodzeństwo chorują na cukrzycę typu 2 jesteś w grupie podwyższonego ryzyka)  
• Przynależność do grupy etnicznej (osoby pochodzące z Azji i Afryki są bardziej narażone na rozwój cukrzycy typu 2)  
• Zaawansowany wiek (w miarę starzenia się organizmu działanie insuliny staje się coraz słabsze)  
• Stosowanie kortykosteroidów (np. prednizolonu) i niektórych leków przeciwpsychotycznych (np. klozapina i olanzapina)  
• Palenie tytoniu  
• Rozpoznana wcześniej cukrzyca ciążowa  

U wielu osób z cukrzycą typu 2 występują również: 

• Zespół policystycznych jajników (PCOS)  
• Nadciśnienie 
• Choroby serca i układu krążenia 
• Bezdech senny (obturacyjny) 

Badanie i diagnoza

Diagnozę cukrzycy typu 2 stawia się na podstawie wyniku badania krwi, które polega na długoterminowym pomiarze poziomu cukru we krwi (HbA1c). Badanie krwi pokazuje średni poziom cukru we krwi w organizmie w ciągu ostatnich od dwóch do trzech miesięcy.  

Wynik długoterminowego pomiaru poziomu cukru we krwi wyższy lub równy 48 mmol/mol stwierdzony w dwóch próbkach pobranych w różne dni oznacza cukrzycę. Wynik na poziomie 42–46 mmol/mol oznacza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. W takiej sytuacji należy omówić ze swoim lekarzem możliwości zmniejszenia ryzyka rozwoju choroby, jak również przeprowadzać co roku długoterminowy pomiar poziomu cukru we krwi. 

Co się dzieje w organizmie w cukrzycy typu 2?

W przypadku cukrzycy typu 2 cukry (glukoza) krążące we krwi po posiłku nie są wystarczająco skutecznie wchłaniane przez komórki ciała. To, że komórki nie wchłaniają glukozy w wystarczającym stopniu ma dwie przyczyny: insulina nie działa tak, jak powinna i/lub organizm nie jest w stanie wyprodukować wystarczającej ilości insuliny. 

Insulina to hormon wytwarzany w trzustce, który powoduje, że glukoza z węglowodanów w spożywanym pokarmie wchłaniana jest przez komórki i może być wykorzystana jako paliwo. Zbyt duża ilość glukozy we krwi uszkadza wiele narządów w organizmie. 

Szkolenie i samoleczenie

Aktywność fizyczna i zdrowa dieta mogą zmniejszyć ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2, a także stanowią podstawę leczenia osób z cukrzycą typu 2. 

Zmiany w nawykach życiowych zmniejszają ryzyko późnych powikłań i zmniejszają potrzebę stosowania leków. W przypadku niektórych osób istotne zmiany nawyków związanych ze stylem życia mogą spowodować nawet odwrócenie choroby. W przypadku nadwagi lub otyłości oznacza to zazwyczaj znaczną redukcję masy ciała. Najczęściej konieczna jest redukcja masy ciała o przynajmniej 5-15%. Nazywamy to remisją, co oznacza, że poziom cukru we krwi utrzymuje się na prawidłowym poziomie z powodu zmian w nawykach życiowych i masie ciała, możliwy jest jednak nawrót choroby. Nawet jeżeli nie taki jest twój cel, zmiany w stylu życia wpłyną także pozytywnie na twój stan zdrowia. 

Wprowadzenie zmian w nawykach życiowych i odpowiednie samoleczenie wymaga wysiłku i wiedzy. Wskazówki i wsparcie możesz uzyskać od swojego lekarza pierwszego kontaktu, szpitala lub poprzez gminne oferty pomocy, takie jak Frisklivssentral.  Masz prawo do udziału w kursie informacyjnym na temat praktycznych aspektów cukrzycy typu 2, który odbywa się w miejscowym szpitalu. 

Zapobiegaj późnym powikłaniom 

Leczenie cukrzycy ma na celu nie tylko obniżenie poziomu cukru we krwi, ale także obniżenie ryzyka wystąpienia chorób serca i układu krążenia, jak również innych powikłań cukrzycy (takich jak zaburzenia widzenia, zmniejszenie czucia w stopach, uszkodzenie nerek i zaburzenia erekcji).  

Poniższe czynniki wpływają na ryzyko wystąpienia późnych powikłań cukrzycy i dlatego ważne jest, aby omówić je z lekarzem:  

• aktywność fizyczna 
• dieta 
• redukcja masy ciała (w przypadku nadwagi) 
• rzucenie palenie (jeśli dotyczy) 
• regulacja poziomu cukru we krwi i długoterminowego poziomu cukru we krwi (HbA1c) 
• ciśnienie krwi 
• poziom tłuszczów we krwi (zwłaszcza cholesterolu LDL) 

Palenie tytoniu 

Palenie tytoniu jest szczególnie niebezpieczne w przypadku osób chorujących na cukrzycę. Jeśli palisz, porozmawiaj o tym z lekarzem. Palenie zwiększa ryzyko najpoważniejszych i najczęstszych powikłań cukrzycy, takich jak zawał serca, udar mózgu i niewydolność nerek. Palenie papierosów zwiększa również ryzyko pojawienia się wielu innych schorzeń, których ryzyko wystąpienia jest większe w przypadku osób chorych na cukrzycę. Obejmuje to między innymi zaburzenia krążenia w nogach i owrzodzenie stóp, niewydolność serca, problemy z erekcją, zapalenie dziąseł, zaćmę, raka i demencję. Jedną z najważniejszych rzeczy, które możesz zrobić, aby zachować zdrowie i mieć dobre i długie życie z cukrzycą, jest zatem powstrzymanie się od palenia tytoniu. 

Istnieje wiele dobrych narzędzi pomocniczych, które pomogą Ci rzucić palenie, mogą to być odpowiednie porady, aplikacje mobilne, kursy i leki, pomocy w rzuceniu palenia może ci udzielić także twój lekarz. 

Leki obniżające poziom cukru we krwi i insulina 

Jeśli zmiany w stylu życia nie przyniosą wystarczającego efektu, konieczne może okazać się stosowanie leków obniżających poziom cukru we krwi i/lub insuliny (oraz ewentualnie innych leków), pomoże to zmniejszyć ryzyko wystąpienia późnych powikłań związanych z cukrzycą. Jeżeli stosowanie danego leku powoduje wystąpienie działań niepożądanych, można zmienić go na inny. O dostępnych możliwościach należy porozmawiać z lekarzem, a także poinformować go o wystąpieniu jakichkolwiek działań niepożądanych podczas stosowania danego leku. 

Cukrzyca i uzębienie 

Dbanie o czystość zębów i dziąseł ma duże znaczenie u osób chorych na cukrzycę (pdf). Należy codziennie szczotkować zęby z użyciem pasty z fluorem i stosować nić dentystyczną lub szczoteczkę międzyzębową. 

Cukrzyca może osłabić układ odpornościowy i prowadzić do zwiększenia suchości w ustach. Ułatwia to bakteriom namnażanie się i prowadzi do zapalenie dziąseł. Zapalenie dziąseł może pogorszyć regulację poziomu cukru we krwi, a w najgorszym przypadku doprowadzić do poluzowania zębów.  

W przypadku wystąpienia ciężkiego zapalenia dziąseł stomatolog może ocenić, czy przysługuje ci świadczenie z tytułu ubezpieczenia społecznego.  

Opieka medyczna i wizyty kontrolne w przypadku cukrzycy typu 2

Większość osób z cukrzycą typu 2 odbywa wizyty kontrolne u lekarza pierwszego kontaktu, ale niektóre z nich otrzymują również opiekę medyczną w szpitalu. Częstotliwość wizyt kontrolnych w leczeniu cukrzycy dostosowuje się do twoich potrzeb.   

W ciągu roku należy przeprowadzać pomiary stężeń różnych markerów ryzyka wystąpienia powikłań cukrzycy. Utrzymanie wszystkich markerów ryzyka pod kontrolą znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań. Nazywa się to często „corocznym badaniem kontrolnym”, jednak lekarz może podzielić je na kilka wizyt.