Przemoc i nadużycia

Czym jest przemoc?

Przemoc może być fizyczna, seksualna i psychiczna. Ponadto za formę przemocy uważa się zaniedbanie.

Przemoc może mieć miejsce we wszelkiego rodzaju sytuacjach, w których ludzie przebywają razem: w domu, w szkole, w pracy, w kolejce do taksówki lub na ulicy. Przemoc może występować między nieznajomymi, między znajomymi lub w miejscu pracy.

Ofiarami przemocy mogą być zarówno mężczyźni, jak i kobiety, ale istnieją różnice między płciami, jeśli chodzi o rodzaj przemocy, na którą jest się narażonym. Mężczyźni są w większym stopniu narażeni na przemoc fizyczną poza bliskimi relacjami, niż kobiety. Kobiety są bardziej narażone na poważną przemoc ze strony partnera i wykorzystywanie seksualne, niż mężczyźni.

Do przemocy może dojść w każdym momencie życia. Osoby narażone na przemoc jako dzieci (w języku norweskim) są bardziej podatne na przemoc jako osoby dorosłe (często nazywa się to rewiktymizacją). Ofiarami przemocy są często osoby starsze, a ma ona nierzadko miejsce w bliskich relacjach.

Przyczyny przemocy i nadużyć są złożone, ale wydaje się, że ryzyko może zwiększać zła sytuacja finansowa, trudne warunki życia, upośledzenie funkcjonalne i problemy z odurzaniem się.

Przemoc w bliskich relacjach

Przemoc, która występuje między członkami rodziny, partnerami lub innymi bliskimi osobami, nazywana jest przemocą w bliskich relacjach. Przemoc w bliskich relacjach może być szczególnie trudna, ponieważ sprawca jest ważną osobą w życiu ofiary. Ucieczka przed przemocą również może być trudniejsza. Przemoc w bliskich relacjach często powoduje, że ofiara nie jest bezpieczna we własnym domu.

Przeczytaj więcej o przemocy w bliskich relacjach i o tym, gdzie możesz uzyskać pomoc (dinutvei.no, w języku norweskim).

Przemoc fizyczna

Przemoc fizyczna to użycie siły fizycznej w celu wyrządzenia krzywdy innej osobie lub kontrolowania jej. Może to być bicie, kopanie, duszenie, rzucanie przedmiotami w drugą osobę, przypalanie papierosami lub szereg innych zachowań. Grożenie komuś bronią również może być uważane za akt przemocy fizycznej.

Kary fizyczne w wychowaniu są w Norwegii zabronione i uznawane za formę przemocy fizycznej wobec dzieci.

Przemoc seksualna

Przemoc seksualna to wszelkie formy zmuszania do czynności seksualnych. Obejmuje to gwałt, w którym osoba jest zmuszana do czynów seksualnych, takich jak stosunek płciowy, ale także inne formy wykorzystywania seksualnego lub naruszeń nietykalności, takie jak dotykanie pod przymusem. Gwałt i inne formy wykorzystywania seksualnego mogą mieć miejsce w wielu różnych relacjach, w tym w parach.

Wykorzystywanie dzieci (w języku norweskim) nie musi wiązać się z przymusem, aby można je było uznać za przemoc seksualną. Kiedy osoba dorosła wykorzystuje władzę wiążącą się z wiekiem, by odbyć stosunek seksualny z dzieckiem, jest to również przemoc. Ponadto dzieci mogą narażać inne dzieci na nadużycia (w języku norweskim).

Cyfrowa napaść na tle seksualnym, taka jak udostępnianie nagich zdjęć innej osoby bez jej zgody, również jest formą przemocy seksualnej.

Przemoc psychiczna

Przemoc psychiczna może przybierać różne formy i czasami trudno ją wyrazić słowami. Niektóre typowe cechy to kontrolowanie, manipulacja i nieustanne krytykowanie. Przemoc psychiczna to często wzorzec, w którym jedna osoba z czasem sprawia, że druga osoba czuje się bezwartościowa lub zagrożona.

Uważa się, że przemoc psychiczna często występuje w bliskich relacjach, na przykład przemoc psychiczna rodziców wobec dzieci lub jednego partnera wobec drugiego. Najczęściej mówimy o przemocy psychicznej w bliskich relacjach, ale za formę przemocy psychicznej można uznać też mobbing.

Przeczytaj więcej o przemocy psychicznej i o tym, gdzie możesz uzyskać pomoc (dinutvei.no, w języku norweskim).

Zaniedbanie opieki

Zaniedbanie opieki oznacza, że nie są zaspokajane podstawowe potrzeby osoby. Jest to forma przemocy występująca w relacjach, w których jedna osoba ponosi odpowiedzialność za drugą – na przykład rodzice opiekują się dziećmi, dorosłe dzieci mogą opiekować się starzejącymi się rodzicami lub instytucja może być odpowiedzialna za osobę niepełnosprawną.

Podstawowe potrzeby mogą mieć charakter fizyczny (np. potrzeba jedzenia, czystej odzieży, bezpieczeństwa fizycznego lub lekarstw) lub psychologiczny.

Negatywna kontrola społeczna

Różne formy inwazyjnej lub negatywnej kontroli społecznej można uważać za przemoc, groźby i przymus. Mogą one być stosowane, aby zapewnić, żeby osoby żyły zgodnie z normami określanymi przez rodzinę lub grupę, na przykład w przypadku przemocy honorowej, przymusowych małżeństw i okaleczania narządów płciowych.

Przeczytaj więcej o negatywnej kontroli społecznej i o tym, gdzie możesz uzyskać pomoc (dinutvei.no, w języku norweskim).

Jak przemoc wpływa na zdrowie?

Przemoc może być szkodliwa dla zdrowia ofiary na wiele różnych sposobów. Należy podkreślić, że nie wszystkie ofiary przemocy mają problemy ze zdrowiem, a wiele z nich dobrze sobie radzi. Jednak przemoc zwiększa ryzyko wielu problemów ze zdrowiem fizycznym i psychicznym.

Przemoc a zdrowie fizyczne

Bezpośrednią konsekwencją przemocy mogą być urazy fizyczne, takie jak połamane żebra, siniaki, rany czy obrażenia wewnętrzne.

W ostatnim czasie pogłębiła się wiedza na temat związku między narażeniem na przemoc a zdrowiem fizycznym. Powszechne dolegliwości związane ze zdrowiem fizycznym, takie jak bóle głowy, bóle brzucha, nudności, zawroty głowy i bóle mięśni, występują częściej u ofiar przemocy niż u osób, które przemocy nie doświadczyły. Poważne choroby fizyczne, takie jak cukrzyca, choroby układu krążenia i rak, są również częstsze u ofiar przemocy. Przemoc może zatem wpływać na zdrowie w bardzo szeroki i złożony sposób.

U osób narażonych na przemoc w dzieciństwie oraz w wieku dorosłym występuje większe ryzyko pojawienia się problemów zdrowotnych, niż u tych, które doświadczają przemocy tylko w dzieciństwie lub tylko w wieku dorosłym. Doświadczanie wielu różnych rodzajów przemocy również zwiększa ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych.

Przemoc a zdrowie psychiczne

U osób narażonych na przemoc występuje zwiększone ryzyko pojawienia się depresji i lęku. Długotrwała, poważna przemoc, na przykład dorastanie z bardzo brutalnym i kontrolującym rodzicem, może spowodować złożone szkody psychiczne. Ofiary przemocy są również narażone na zwiększone ryzyko nadużywania alkoholu i innych środków odurzających. Istnieje silny związek między przemocą a aktami samookaleczenia, w tym próbami samobójczymi.

Przemoc i nadużycia mogą prowadzić do objawów stresu pourazowego (PTSD), (w języku norweskim). Takie objawy to na przykład bolesne przeżywanie złych wspomnień, unikanie sytuacji przypominających o przemocy, pogorszenie nastroju, myśli i poziomu odczuwanego stresu.

Zgłaszaj przemoc i nadużycia

Jeśli jesteś ofiarą przemocy i nadużyć, możesz uzyskać pomoc. Rozmowa o Twoich doświadczeniach z kimś, komu ufasz, może ułatwić szukanie pomocy.

Jeśli dowiesz się, że ktoś jest lub może być ofiarą przemocy albo nadużyć, możesz mu pomóc. W niektórych przypadkach możesz też mieć ustawowy obowiązek zapobiegania temu (w języku norweskim).

Możesz zapobiegać przestępstwom z użyciem przemocy i przestępstwom seksualnym, zgłaszając sytuację policji lub urzędowi ochrony dziecka albo pomagając ofierze w bezpiecznym otoczeniu, takim jak ośrodek kryzysowy, szpital lub inne bezpieczne miejsce. W wielu przypadkach możliwe jest anonimowe zgłoszenie lub omówienie problemu.

Oferta pomocy dla osób zagrożonych i ich bliskich

Więcej ofert pomocy i organizacji wolontariackich

Istnieje wiele różnych ofert pomocy dla osób narażonych na przemoc i nadużycia. Sprawcy przemocy również mogą uzyskać właściwą pomoc.