Co należy zrobić, jeśli zostaniesz narażony na działanie niebezpiecznych substancji?
W przypadku dużych katastrof, aktów terrorystycznych lub wojny może się zdarzyć, że dojdzie do kontaktu z niebezpiecznymi substancjami. Mogą to być na przykład substancje chemiczne, materiały zakaźne, radioaktywne lub wybuchowe. Poniżej przedstawiamy krajowe zalecenia na wypadek tego rodzaju zdarzeń kryzysowych.
W sytuacji kryzysowej bardzo ważne jest, aby wiedzieć, co należy robić. Postępując zgodnie z wymienionymi zaleceniami możesz ochronić siebie i swoich bliskich.
Pamiętaj o powiadomieniu odpowiednich służb dzwoniąc na numer 110, 112 lub 113 i stosuj się do wydanych przez nie instrukcji postępowania na miejscu zdarzenia.
Trzy zalecenia w przypadku kontaktu z niebezpiecznymi substancjami
Czy służby ratunkowe są na miejscu zdarzenia? Stosuj się do zaleceń pracowników opieki zdrowotnej (113), policji (112) oraz straży pożarnej (110), a także władz i wiarygodnych źródeł informacji.
Jeśli znajdujesz się w pobliżu niebezpiecznej substancji, służby ratunkowe dadzą ci wskazówki, jak postępować. Może to być:
Opuszczenie budynku lub obszaru zagrożenia (jeśli niebezpieczna substancja znajduje się wewnątrz budynku lub na określonym obszarze).
Pozostanie w budynku, zamknięcie okien i drzwi (jeśli niebezpieczna substancja znajduje się w powietrzu na zewnątrz).
Nawet jeśli maksymalnie oddalisz się od niebezpiecznej substancji, ważne jest powiadomienie służb o zamierzonym powrocie do domu. Jeśli opuścisz dany obszar, możesz nie usłyszeć ważnych informacji, nie otrzymać leczenia i rozprzestrzenić szkodliwe substancje.
Zdejmij wszystkie elementy odzieży oraz buty. Jeśli to możliwe, użyj rękawiczek.
Jeśli ubrania są przyklejone do skóry, nie należy ich zdejmować.
Nie przeciągaj ubrań przez głowę. Jeśli to możliwe, rozetnij je lub rozedrzyj.
Włóż ubrania, buty i rękawiczki do plastikowego worka i zawiąż.
Zanim pomożesz innym, zadbaj o siebie.
Jeśli to możliwe, umyj ręce przed udzieleniem pomocy innej osobie.
Masz substancję na skórze?
Nie dotykaj twarzy.
Spłucz skórę wodą. Jeśli to możliwe, stań na 5 minut pod prysznicem z letnią wodą. Możesz użyć zwykłego mydła i szamponu, ale nie używaj balsamu.
Jeśli nie masz dostępu do wody, skorzystaj z wilgotnych chusteczek lub ręcznika papierowego.
Zacznij od twarzy.
Do każdej części ciała użyj nowej chusteczki.
Substancja dostała ci się do oczu?
Płucz oczy przez 5 do 15 minut zwykłą wodą z kranu (nie używaj mydła).
Podczas płukania wyjmij soczewki kontaktowe.
Umyj okulary wodą i mydłem. Po zrobieniu tego możesz je z powrotem nałożyć.
Substancja dostała ci się do ust?
Wypłucz usta.
O ile nie otrzymasz takiego zalecenia, nie prowokuj wymiotów u siebie ani u innych osób.
Wstrzymaj się z piciem do chwili otrzymania odpowiedniego zalecenia.
Nie jedz, nie pal, ani nie używaj snusu.
Powyższe zalecenia mają charakter ogólny i obowiązują w przypadku wszystkich zdarzeń kryzysowych z udziałem niebezpiecznych substancji. Oznacza to, że pierwsze czynności mające cię ochronić przed działaniem substancji są takie same, niezależnie od tego, na jaką substancję zostałeś/-aś narażony/-a.
Przy konkretnym zdarzeniu kryzysowym otrzymasz bardziej szczegółowe zalecenia.
Pamiętaj, że sam strach i przerażenie mogą spowodować złe samopoczucie. Nie musi to oznaczać narażenia na działanie niebezpiecznych substancji.
Czym są niebezpieczne substancje?
Kontakt z niektórymi substancjami jest niebezpieczny. Należą do nich związki chemiczne, materiały zakaźne, substancje radioaktywne i wybuchowe. Różne zdarzenia z udziałem tego rodzaju niebezpiecznych substancji nazywane są często zdarzeniami CBRNE.
Takie sytuacje kryzysowe mogą powstać w następstwie
masowych katastrof
aktów terroru
wojny
Jeśli masz niepokojące objawy, skontaktuj się z lekarzem.
Co to jest CBRNE i jakie objawy mogą wystąpić?
Substancje chemiczne często dają nieprzyjemne objawy w krótkim czasie po kontakcie z nimi, ale nie jest to regułą. Nietypowy zapach lub widoczny dym mogą stanowić dodatkową oznakę obecności chemikaliów.
W przypadku kontaktu z substancjami żrącymi możesz mieć objawy takie, jak pieczenie w:
oczach
nosie
gardle
na skórze
W przypadku kontaktu z innymi substancjami chemicznymi możesz mieć objawy takie, jak:
zmęczenie
trudności w oddychaniu
skurcze
omdlenie
Zagrożenie w przypadku większości substancji chemicznych jest tym większe, im więcej danej substancji dostanie się do twojego organizmu lub na powierzchnię ciała.
Substancje biologiczne to bakterie, wirusy i toksyny (trujące substancje zawarte w materiale biologicznym), które mogą rozprzestrzeniać zakażenie i powodować wystąpienie choroby.
W przypadku kontaktu z substancjami biologicznymi mogą wystąpić następujące objawy
gorączka
ogólne złe samopoczucie
Od chwili kontaktu z substancją do pojawienia się objawów może minąć pewien czas - może to być kilka godzin, dni lub tygodni. To, jak szybko poczujesz objawy, zależy od rodzaju materiału zakaźnego, na działanie którego zostałeś/-aś narażony/-a.
Substancje radioaktywne mogą spowodować chorobę poprzez wdychanie radioaktywnego pyłu unoszącego się w powietrzu. Może to mieć miejsce na przykład w przypadku pożaru w budynku lub w pojeździe, w którym znajdują się substancje radioaktywne.
Jeśli twoje ciało zostanie narażone na dużą ilość promieniowania radioaktywnego, może to spowodować chorobę. Promieniowanie radioaktywne początkowo daje zazwyczaj niewiele objawów.
W przypadku dużych dawek promieniowania możesz mieć następujące objawy:
złe samopoczucie
wymioty
W przypadku kontaktu skóry z substancją radioaktywną możesz zauważyć:
zaczerwienienie skóry
Często jest tak, że przez pewien czas możesz czuć się dobrze - od kilku dni do kilku tygodni - a dopiero potem rozwija się choroba.
Substancje wybuchowe, na przykład ładunki wybuchowe i bomby, mogą wyrządzić wiele szkód. Mogą również zostać użyte do rozrzucenia innych substancji chemicznych, biologicznych i radioaktywnych, tak zwanych materiałów CBRNE